Các hãng sữa ngoại chiếm gần 80% thị phần sữa bột trẻ em, giá bán cao hơn 1,5-2,5 lần sữa nội cho dù có cùng chất lượng, thành phần dinh dưỡng. Các nhà nghiên cứu khuyên cha mẹ nên chọn hàng nội để đầu tư lâu dài cho con. > Sữa ngoại phân bua chuyện bán giá cao / Sữa ở Việt Nam đắt nhất thế giới

Bài toán so sánh trên được nhiều nhà nghiên cứu nhấn mạnh trong buổi phát động “Người Việt ưu tiên dùng sữa Việt”, do Hội Tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (Vinastas) tổ chức ngày 18/8, tại TP HCM. Đây là màn khởi động đầu tiên hưởng ứng cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”.

Phó chủ tịch Vinastas Hồ Tất Thắng cho biết, sở dĩ Vinastas chọn mặt hàng sữa làm tiên phong hưởng ứng cuộc vận động dùng hàng Việt bởi sữa nội có chất lượng tốt và giá rẻ nhưng vẫn bị “lép vế” trước sữa ngoại, đặc biệt là sữa cho trẻ em. Hiện sản phẩm của Vinamilk hay Dutch Lady chất lượng tương đương với sữa ngoại, nhưng giá lại rẻ hơn một nửa. Giá sữa ngoại tại thị trường Việt Nam tăng cao là điều bất hợp lý và đi ngược lại Nghị định 75 do Chính phủ ban hành năm 2008 xếp sữa là sản phẩm thiết yếu nằm trong danh mục thực hiện bình ổn giá.

Các bà mẹ băn khoăn khi chọn sữa cho con. Ảnh: Hoàng Hà.

Theo khảo sát của Vinastas và kết quả thanh tra sữa ngoại của Cục Vệ sinh an toàn thực phẩm, nhiều cơ sở sản xuất, kinh doanh chưa được cấp phép đủ điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm. Cả nhiều cơ sở được cấp phép cũng không đảm bảo điều kiện vệ sinh. Không những vậy, tỷ lệ các nhãn hàng sữa có hàm lượng đạm thấp hơn so với tiêu chuẩn ghi trên nhãn còn rất cao, khoảng 50%. Ngoài ra, các thông tin mà các công ty sữa, trong đó có một số nhãn sữa nước ngoài công bố không đầy đủ, thậm chí thông tin sai lệch để cố tình làm cho người tiêu dùng nhầm lẫn hoặc ngộ nhận trong việc lựa chọn sữa.

Cách quen thuộc mà các hãng sữa nước ngoài thường dùng để quảng cáo là làm nổi bật tính ưu việt của sản phẩm để “tấn công” người tiêu dùng. Đó là giới thiệu về “chất này”, “chất nọ” giúp tăng trưởng về thể chất, về trí tuệ, khả năng miễn dịch… "Thực trạng thông tin quảng cáo trên đã làm cho người tiêu dùng hoang mang không biết lựa chọn loại sữa nào phù hợp với mục đích tiêu dùng và khả năng tài chính", ông Thắng cho hay.

Theo ông Thắng, cần dùng sữa với giá hợp lý mà chất lượng tương đương với sữa ngoại. Ngoài ra sử dụng sữa nội còn giúp nhà sản xuất trong nước lớn mạnh, từ đó sẽ hỗ trợ được nhiều hơn cho người nuôi bò sữa.

Phó Viện trưởng Viện dinh dưỡng quốc gia Nguyễn Thị Lâm phân tích, chọn sữa cần căn cứ vào nhu cầu dinh dưỡng đặc thù của trẻ em Việt Nam như các chất cơ bản: đạm, béo, canxi, sắt, iốt… chứ không phải dựa trên các dưỡng chất bổ sung. Thành phần bổ sung thường được quảng bá giúp trẻ thông minh như DHA, ARA... chỉ có nhiệm vụ hoàn thiện thêm quá trình phát triển của trẻ.

Người tiêu dùng lạc vào "rừng" sữa ngoại. Ảnh: Hoàng Hà.

Thống kê của Viện Dinh dưỡng hai năm trước, 33,9% số trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng thể thấp còi. Khoảng 30% trẻ bị thiếu kẽm, 34% thiếu sắt. Ngoài ra, theo khảo sát về thói quen và chế độ ăn uống hàng ngày của 330 trẻ nhỏ Việt Nam 4-12 tháng tuổi, nhiều bé 4-12 tháng tuổi đang có nguy cơ bị thiếu một số vi chất quan trọng như sắt, kẽm, i-ốt và vitamin A. Vì vậy, các chất cơ bản vẫn cần thiết đối với trẻ em Việt Nam hơn là những chất bổ sung. "Nhiều sản phẩm sữa của Việt Nam đã đạt tiêu chuẩn chất lượng xuất khẩu ngược vào các thị trường hàng đầu thế giới. Tại sao cứ phải chạy theo các loại sữa nhập khẩu, giá cao trong khi sữa nội cùng chất lượng rẻ hơn nhiều?", bà Lâm nói.

Nữ chuyên gia này khuyên các bậc cha mẹ nên lựa chọn sản phẩm hợp túi tiền, vì sữa là nguồn dinh dưỡng cần phải cung cấp cho trẻ dài lâu. Gia đình khá giả thừa sức mua sữa ngoại đắt tiền, giàu chất bổ sung. Song đối với người có thu nhập thấp hơn, nếu không khéo cân đối tài chính, bố mẹ sẽ mất khả năng cung cấp sữa cho con trong những năm phát triển tiếp theo.

Trong khi đó, Tiến sĩ tâm lý học Huỳnh Văn Sơn nhận xét, khát vọng IQ (chỉ số thông minh) đã dẫn đến hành vi tiêu dùng của các bậc phụ huynh là chạy theo sữa ngoại, có nhiều chất bổ sung giúp thông minh dù giá bán đắt đến đâu.

Ông Sơn đưa ra các số liệu từ nhiều cuộc nghiên cứu cho thấy, trí thông minh của một người 70% thuộc yếu tố di truyền, 30% phụ thuộc vào các nhân tố khác gồm: chế độ dinh dưỡng nói chung, môi trường sống và môi trường giáo dục cho trẻ ngay từ những năm đầu đời. Do vậy, bố mẹ cần tập trung vào nhiều yếu tố khác chứ không nên kỳ vọng vào tác dụng của các chất giúp trẻ thông minh trong sữa.

“Việc phụ huynh cứ chạy theo các nhãn sữa đắt tiền hứa hẹn cho con mình thành thần đồng và có chiều cao vượt trội là sự lãng phí, vì chưa có nghiên cứu nào xác định các chất bổ sung trong sữa biến trẻ từ bình thường trở thành thông minh”, ông Sơn nhấn mạnh.

Thanh Lê